Moduł 5, dokumenty, szkoła ola
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Pielęgnacja chorego w chorobach układu krążenia, oddechowego i pokarmowego
Pielęgnacja chorego w chorobach układu krążenia,
oddechowego i pokarmowego
1. Rolapielęgniarki w diagnostyce i leczeniu zawału serca
1.1. Obserwacja pielęgniarska
1.2. Metody inwazyjne
1.3. Postępowanie pielęgniarki wobec chorego we wstrząsie kardiogennym
2. Problemypielęgnacyjne pacjenta w ostrej i przewlekłej niewydolności krążenia
2.1. Istota schorzenia
2.2. Profilaktyka wobec pacjenta z nadciśnieniem tętniczym
2.2.1. Patogeneza nadciśnienia pierwotnego
3. Pielęgnowanie w schorzeniach układu oddechowego
3.1. Zapalenie płuc (
pneumonia
)
3.2. Dychawica oskrzelowa (
asthma bronchialae
)
3.3. Gruźlica płuc (
tuberculosis pulmonum
)
3.4. Badania diagnostyczne
4. Pielęgnowanie chorego w schorzeniach układu pokarmowego
4.1. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy (
morbus ulcerosus ventri culi et duodeni
)
4.2. Marskość wątroby (
cirrhosis hepatis
)
4.3. Rola pielęgniarki w przygotowaniu pacjenta do badań diagnostycznych w chorobach układu
pokarmowego
5. Pielęgnowanie chorego w schorzeniach dolnego odcinka przewodu pokarmowego
5.1. Rola pielęgniarki wobec pacjenta z zapaleniem jelit
5.2. Przygotowanie do badań
5.3. Choroby pasożytnicze (tasiemiec, lamblia, owsik) — zadania pielęgniarki
5.4. Standard edukacji pacjenta w profilaktyce chorób układu pokarmowego
1
Pielęgnacja chorego w chorobach układu krążenia, oddechowego i pokarmowego
1. Rola pielęgniarki w diagnostyce i leczeniu zawału serca
Zawałem nazywamy niedokrwienną martwicę mięśnia sercowego w wyniku nagłego
zamknięcia tętnicy wieńcowej serca. Zawał serca często rozpoczyna się od pęknięcia
blaszki miażdżycowej i powstania zakrzepu zatykającego naczynie. Jest to choroba
o różnej etiologii i o wspólnym mechanizmie patofizjologicznym niewydolności
naczyń wieńcowych. W 90% przypadków przyczyną zawału jest miażdżyca tętnic
wieńcowych. Czynnikami ryzyka są: wiek, płeć (męska), obciążenia rodzinne (zawał
w wywiadzie rodzinnym), palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia
gospodarki tłuszczowej (wzrost stężenia całkowitego cholesterolu frakcji LDL,
zmniejszenie stężenia cholesterolu frakcji HDL, wzrost stężenia lipoproteiny A
i hiperfibrynogemia), cukrzyca, otyłość, brak ruchu, stres emocjonalny i typ
osobowości.
Rozpoznanie zawału bywa trudne i nie ma powszechnie akceptowanych kryteriów
diagnostycznych. Opiera się na:
1) typowym wywiadzie klinicznym:
— charakterystyczny ból w klatce piersiowej, promieniujący do żuchwy lub ręki
(nieustępujący po nitroglicerynie),
— duszność,
— niepokój,
— dolegliwości żołądkowo-jelitowe (tzw. postać brzuszna zawału),
— inne objawy, tj. kołatanie serca, zawroty głowy, omdlenia,
— w rozległym zawale może dojść do nagłego zatrzymania krążenia;
2) zmianach w zapisie EKG (patologiczne załamki Q, uniesienie odcinka ST,
przeciwległe obniżenie odcinka ST, odwrócenie załamka T).
Lokalizacja zawału na podstawie EKG:
— przednio-boczny,
— przednio-przegrodowy,
— przednio-wierzchołkowy,
— dolny (przeponowy),
— tylny;
2
Pielęgnacja chorego w chorobach układu krążenia, oddechowego i pokarmowego
3) podwyższeniu poziomów enzymów sercowych (CPK — fosfokinaza
kreatynowa — wzrasta po 6–8 godzinach od rozpoczęcia zawału, osiągając
najwyższe stężenie po 24 godzinach. Po kolejnych 24 godzinach wraca do
wartości prawidłowych);
4) wzroście troponin (białka pełniącego rolę regulacyjną w aparacie kurczliwym
miocytów, stanowiącego czuły wskaźnik uszkodzenia komórek mięśnia
sercowego);
5) potwierdzeniu anatomopatologicznemu;
6) gorączce występującej 48 godzin później;
7) podwyższonej leukocytozie i OB.
Leczenie
1. Faza przedszpitalna
Przy najmniejszym podejrzeniu zawału chorego należy niezwłocznie przewieźć
do szpitala karetką pogotowia w obecności lekarza. Założyć drogę żylną
i rozpocząć podawanie leków. Nie wolno wykonywać wstrzyknięć
domięśniowych. Choremu należy zapewnić możliwość defibrylacji i
monitorowanie w karetce (założenie elektrod i podłączenie do monitora). Tlen
podaje się przez cewnik donosowy. W następnej kolejności należy zmierzyć RR
i według niego podać azotany we wlewie (przeciwwskazaniem jest RR poniżej
100 mmHg). Istotne znaczenie ma również zastosowanie leków przeciwbólowych,
a w niektórych przypadkach również leków uspokajających. Nie odczuwający
bólu, odprężony pacjent jest w mniejszym stopniu narażony na wystąpienie
zaburzeń rytmu serca. Podanie heparyny (5000 j.) zmniejsza ryzyko zatorowości
układowej i płucnej. Przy niestabilnym i długim czasie transportu zalecane jest
rozpoczęcie leczenia trombolitycznego.
2. Faza leczenia szpitalnego
W izbie przyjęć powinna nastąpić szybka ocena stanu ogólnego pacjenta,
założenie drogi żylnej (jeśli nie była założona w karetce). Następnie wykonujemy
zapis EKG w 12 odprowadzeniach, pobieramy krew na badania podstawowe
i biochemiczne (glukoza, elektrolity, mocznik, kreatynina, CPK, CK-MB), grupę
krwi, APTT, PT, troponiny. Podajemy doustne 150 mg aspiryny, dożylnie
3
Pielęgnacja chorego w chorobach układu krążenia, oddechowego i pokarmowego
diamorfinę w dawce 2,5–5,0 mg, metoclopramid w dawce 10 mg (również
dożylnie), nitroglicerynę w sprayu w 2 dawkach (jeśli nie ma hipotensji). Pacjenta
układamy w łóżku, uspokajamy farmakologicznie (Diazepam 5 mg, powoli
dożylnie) i podajemy tlen przez cewnik. Leczenie bólu zawałowego polega na
podaniu azotanów odciążających serce, nitrogliceryny (1–2 tabl. po 0,5 mg
podjęzykowo) lub dwuazotanu izosorbiolu (2–10mg% we wlewie pod kontrolą
RR), leków przeciwbólowych (opiaty 2–5 mg powoli dożylnie). Zalecane jest
podawanie łatwostrawnych posiłków i regularne wypróżnienia.
3. Leczenie reperfuzyjne
Leczenie reperfuzyjne zachowawcze polega na podaniu leków trombolitycznych
(Actilysa, Streptokinaza) w przypadku opóźnienia przekazania chorego do OIOK-
u lub braku możliwości wykonania zabiegu inwazyjnego (PTCA —
Percutaneous
Transluminal Coronary Angioplasty
).
Śmiertelność w tej chorobie — bez leczenia — wynosi 40% w ciągu pierwszych 4-
tygodni, spośród czego połowa pacjentów umiera w pierwszych dwóch godzinach od
wystąpienia objawów. Znaczne opóźnienia w podejmowaniu opieki szpitalnej są
zwykle związane z odwlekaniem przez chorego decyzji o szukaniu pomocy
lekarskiej. U 90% chorych w ciągu 4-godzin od wystąpienia bólu dochodzi do zawału
pełnościennego w następstwie całkowitego zamknięcia tętnicy wieńcowej. Gdy
pozwala na to rodzaj zmiany, korzystne jest wykonanie PTCA, a w przypadku
rozsianych zmian miażdżycowych w naczyniach wieńcowych wskazane jest leczenie
kardiochirurgiczne.
1.1. Obserwacja pielęgniarska
Obserwacja pielęgniarska w chorobie serca jest sprawą bardzo ważną.
Podstawowym elementem, jaki powinien być obserwowany, jest kontrola tętna.
Częstość tętna jest wyrazem szybkości pracy serca i przedstawiamy ją liczbą
uderzeń na minutę. Nadmierne zwolnienie czynności serca może być spowodowane
utrudnieniem przewodnictwa między przedsionkami a komorami lub zwolnieniem
4
Pielęgnacja chorego w chorobach układu krążenia, oddechowego i pokarmowego
czynności zatokowo-przedsionkowej. Przyspieszenie czynności serca (tachykardia)
występuje fizjologicznie pod wpływem wysiłku fizycznego, emocji lub jest objawem
wielu chorób (np. gorączki, nagłego spadku RR, w wielu chorobach serca —
zapalenia mięśnia sercowego). Do obserwacji chorego należy również oznaczenie
RR. W przypadku ciężkiego stanu należy założyć kartę kontroli, w której
odnotowujemy datę, godzinę, tętno, RR, liczbę oddechów oraz inne dane
kontrolowane w zależności od zlecenia lekarza. Ważna jest również kontrola
gospodarki wodno-elektrolitowej. Stan nawodnienia chorego jest wyrazem stopnia
niewydolności serca oraz wpływu leków nasercowych i odwadniających. Pielęgniarka
powinna spytać i zanotować masę ciała chorego ze względu na dawkę heparyny lub
innych leków. Bardzo ważna jest również realizacja podstawowych potrzeb chorego,
do których należy zaliczyć:
— dopływ świeżego powietrza,
— ułożenie wysokie w łóżku lub niskie po badaniu koronarografii,
— bezwzględne leżenie, które przyczynia się do utrudnień w zaspokajaniu potrzeb
fizjologicznych.
Pielęgniarka musi też regulować czas odwiedzin rodziny ze względu na konieczny
bezwzględny spokój w trakcie leczenia. Dużą rolę w leczeniu chorób serca spełnia
właściwa dieta — u chorych z nadwagą, nadciśnieniem tętniczym i świeżym zawałem
stosujemy dietę lekkostrawną, nie ograniczamy zapotrzebowania na białko.
Ograniczamy natomiast spożywanie tłuszczów i węglowodanów prostych.
1.2. Metody inwazyjne
Koronarografia (cewnikowanie naczyń wieńcowych, angiografia) jest radiologicznym
zabiegiem diagnostycznym, którego wynik umożliwia precyzyjną ocenę zmian
drożności w tętnicach doprowadzających krew do mięśnia sercowego.
Koronaroplastyka (PTCA) jest to przezskórna angioplastyka tętnic wieńcowych,
polegająca na poszerzeniu zwężonego naczynia za pomocą stentu lub balonu.
Przyczyną zwężenia tętnic wieńcowych są najczęściej zmiany miażdżycowe, które
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]