Moduł 1, Pielęgniarstwo, położnictwo, ginekologia, pielęgniarstwo położniczo -ginekologiczne
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Kierownik projektu: Joanna Opoka
Redaktor: Ilona Urbańska-Grzyb Metodyk: Ilona Urbańska-Grzyb
Graficy: Izabela Świątkowska-Wośko, Łukasz Fidyk Informatyk: Mariusz Kieszek
Agnieszka Wilamowska
Wybrane zagadnienia z położnictwa
Wybrane zagadnienia z położnictwa
1. Rozpoznanie i przebieg ciąży fizjologicznej
2. Rozpoznanie i przebieg ciąży wysokiego ryzyka
3. Opieka nad rodzącą w porodzie fizjologicznym i powikłanym
4. Pielęgnowanie położnicy w połogu fizjologicznym
5. Pielęgnowanie położnicy w połogu powikłanym
Literatura podstawowa
Literatura uzupełniająca
1
Agnieszka Wilamowska
Wybrane zagadnienia z położnictwa
1. Rozpoznanie i przebieg ciąży fizjologicznej
Ciąża jest fizjologicznym wydarzeniem w życiu kobiety. Wczesne rozpoznanie i właściwa
opieka nad ciężarną pozwala na przyjście na świat zdrowego, dojrzałego dziecka.
Rozpoznanie ciąży stawia się na podstawie badań klinicznych i laboratoryjnych, które
stwierdzają obecność zarodka, płodu i objawów subiektywnych, wynikających z reakcji
organizmu kobiety.
W większości publikacji objawy ciąży dzieli się na prawdopodobne i pewne.
Do objawów prawdopodobnych ciąży zaliczamy:
1) zmiany samopoczucia:
nudności, wymioty (pobudzenie układu autonomicznego),
zmiany apetytu,
senność, zmęczenie,
zawroty głowy, omdlenia,
częstomocz,
zaparcia (progesteron działa rozkurczająco na mięśnie gładkie),
2) zmiany w narządach płciowych:
zatrzymanie krwawienia miesiączkowego,
bolesność gruczołów sutkowych,
zasinienie ścian pochwy i szyjki macicy,
powiększenie, rozpulchnienie macicy,
pigmentacja linii środkowej brzucha i wokół brodawek sutkowych (pobudzenie
melanocytów),
3) utrzymywanie się ciepłoty ciała powyżej 37
o
C (wpływ progesteronu na ośrodek
termoregulacji),
4) dodatnie wyniki prób ciążowych — badanie laboratoryjne moczu lub surowicy krwi,
które wykazuje obecność choriongonadotropiny (HCG) wytwarzanej przez trofoblast.
Objawy pewne ciąży to:
wysłuchanie akcji serca płodu,
wyczucie ruchów płodu,
stwierdzenie badaniem palpacyjnym zewnętrznym elementów płodu,
stwierdzenie obecności zarodka, płodu badaniem ultrasonograficznym.
2
Agnieszka Wilamowska
Wybrane zagadnienia z położnictwa
Czas trwania ciąży wynosi około 266 dni — 38 tygodni — 9,5 miesiąca księżycowego
(ML), licząc od dnia poczęcia.
Czas trwania ciąży wynosi około 280 dni — 40 tygodni — 10 miesięcy księżycowych,
licząc od daty ostatniej miesiączki.
Termin porodu oblicza się:
za pomocą reguły Naegelego — tzn. od pierwszego dnia ostatniej miesiączki odejmuje
się 3 miesiące i dodaje 7 dni,
na podstawie znajomości dnia zapłodnienia — od daty zapłodnienia odejmuje się
3 miesiące i dodaje rok,
na podstawie daty pierwszych ruchów płodu — u pierwiastki w 20 tygodniu ciąży,
u wieloródki w 18 tygodniu ciąży,
na podstawie daty obniżenia dna macicy — u pierwiastek 4 tygodnie przed porodem,
u wieloródek 2 tygodnie przed porodem,
na podstawie badania ultrasonograficznego — ocena dojrzałości płodu, masy płodu,
dojrzałości łożyska.
Około 75% dzieci rodzi się w ciągu trzech tygodni przed lub po obliczonym terminie
porodu.
Podczas ciąży przebiegającej fizjologicznie należy obserwować zmiany zachodzące
w organizmie kobiety, wyodrębnić czynniki ryzyka, ocenić wewnątrzmaciczny rozwój
płodu, aby doprowadzić do urodzenia zdrowego dziecka.
Zmiany ciążowe w organizmie kobiety
Rozwój ciąży powoduje zmianę wielkości, kształtu i masy macicy. Masa macicy zwiększa
się 20-krotnie i w terminie okołoporodowym wynosi ok. 1 kg.
Macica sięga dnem:
w IV ML ciąży — 1–2 palce powyżej spojenia łonowego,
w VI ML ciąży — wysokości pępka,
w VIII ML ciąży — połowy odległości między pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym
mostka,
w X ML ciąży — 2 palce poniżej wyrostka mieczykowatego mostka.
W czasie ciąży macica kurczy się ze zmienną częstotliwością (skurcze Alvareza, Braxtona-
Hicksa). Skurcze stają się regularne w terminie okołoporodowym.
3
Agnieszka Wilamowska
Wybrane zagadnienia z położnictwa
Srom ciężarnej jest obrzęknięty, przebarwiony. Występuje pigmentacja linii środkowej
ciała i wokół brodawek sutkowych. Gruczoły sutkowe powiększają się, obrzmiewają,
pojawia się wydzielina z brodawek sutkowych. Na kończynach dolnych i sromie mogą
pojawić się żylaki.
Przyrost masy ciała w ciąży nie powinien przekraczać 10–12 kg. Przyrost ten obejmuje:
płód 3,0–3,5 kg,
płyn owodniowy 0,5–1,0 kg,
mięsień macicy 1,0–1,5 kg,
popłód 0,5 kg,
woda w tkankach 4,0–6,0 kg (wg Martiusa).
W ciąży istnieje konieczność zapewnienia rozwijającemu się płodowi substancji
potrzebnych do prawidłowego wzrostu. Metabolizm matki zmienia się, aby sprostać
potrzebom rozwijającego się organizmu.
Zapotrzebowanie energetyczne wzrasta o 300 kcal w pierwszej połowie ciąży i o 500 kcal
w drugiej połowie ciąży i wynosi 2500 kcal na dobę. Dieta kobiety ciężarnej powinna być
lekkostrawna i zawierać mięso, ryby, owoce, jarzyny, nabiał. Należy pamiętać
o możliwości szkodliwego działania każdego leku stosowanego w okresie organogenezy
(do 8 tygodnia ciąży).
W ciąży poziom glikemii jest niższy (transfer do płodu, przewaga insuliny). Występuje
zjawisko ułatwionego anabolizmu. Stężenie insuliny jest podwyższone, a stężenie
glukagonu obniżone. Przechodzenie glukozy przez łożysko zależy od jej stężenia we krwi
matki — wysokie stężenie ułatwia jej przenikanie. Obniżone stężenie glukagonu ułatwia
anabolizm — zmniejsza się jego działanie glikogenolityczne, ketogenne, glikoneogenne
w wątrobie.
Ciążę charakteryzuje dodatni bilans azotowy — azot jest wykorzystywany w procesach
wzrostowych płodu, łożyska, macicy, erytrocytów, na przygotowanie rezerw u matki na
czas porodu i połogu. Występuje wzrost zawartości lipidów we krwi z 6 g/l do 9 g/l.
Stężenie cholesterolu rośnie o około 30%. Ciąża odznacza się retencją sodu ok. 0,5 g na
dobę, dodatnim bilansem sodowym. Sód utrzymuje równowagę i właściwe ciśnienie
osmotyczne między osoczem i płynem międzykomórkowym.
4
[ Pobierz całość w formacie PDF ]