Mosty na Sole - konstrukcja i ...

Mosty na Sole - konstrukcja i wyposażenie, Budownictwo, Stare referaty

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Sławomir CHRAPEK
1
MOSTY NA SOLE – KONSTRUKCJA I WYPOSAŻENIE
W referacie przedstawiono przegląd mostów znajdujących się nad rzeką Sołą. Przegląd obejmuje
charakterystykę konstrukcji obiektów ich wyposażenie oraz stan obecny. Ma on na celu pokazanie tendencji
stosowanych rozwiązań konstrukcyjnych, przyjmowanych schematów statycznych, zastosowań materiałowych
i wyposażeniowych.
1.
Wstęp
Rzeka Soła, której obszar źródłowy jest bardzo rozległy, swój początek ma w miejscu ujścia potoku
Nickulina w miejscowości Rajcza. Po wypłynięciu z Beskidu Żywieckiego i przepłynięciu Kotliny
Żywieckiej, Beskidu Małego, Pogórza Śląskiego i Wilamowickiego, a także Kotliny Oświęcimskiej
wpada do Wisły po przebyciu 90-cio kilometrowej drogi.
Dolinę Soły stanowią dość gęsto zamieszkałe tereny. Osadnictwo znajdujące się po obu stronach
rzeki wymusiło powstanie sieci mostów łączących oba brzegi ze sobą. Są to często niewielkie obiekty
w postaci kładek dla pieszych czy też kładek pieszo-jezdnych. Nie oznacza to, iż obiekty te, są mało
atrakcyjne architektonicznie, czy też mają typowe schematyczne rozwiązania konstrukcyjne
i wyposażeniowe. Oprócz tych mniejszych, powstały i powstają także duże obiekty. Przykładem są
mosty w Żywcu bądź Oświęcimiu, a także budowane mosty w ciągu drogi ekspresowej S69 do
przejścia granicznego w Zwardoniu. Budowę nowych obiektów mostowych wymuszają także częste
powodzie, czyniące poważne zniszczenia głównie w górnym biegu rzeki. Przyczyną powstawania
nowych bądź modernizacją starych obiektów jest też ich wiek oraz rosnące natężenie ruchu
wymuszające zwiększenie nośności obiektów.
2.
Usytuowanie obiektów i ich przeznaczenie
Na dzień dzisiejszy nad rzeką zlokalizowane są 34 obiekty. Oprócz dwóch mostów, wszystkie
pozostałe są usytuowane prostopadle w stosunku do rzeki. Świadczy to o tym, że dążenie do uniknięcia
stosowania skośnych obiektów był ważniejszy niż utrzymania prostego kierunku i stosowania łuków
o dużym promieniu nawet w przypadku linii kolejowych czy drogowych o większym znaczeniu. Co do
geograficznego położenia, większość z nich zlokalizowana jest w górnym biegu rzeki, umożliwiając
w ten sposób połączenie z domostwami „za wodą” (Rajcza, Milówka, Cisiec) oraz w miastach Żywcu
i Oświęcimiu.
Obiekty nad Sołą to w przeważającej większości obiekty o charakterze drogowym (29 mostów),
wśród których rozróżnić można te o znaczeniu lokalnym (15 obiektów) oraz te będące w ciągu dróg
krajowych, lub wojewódzkich (6), a także kładki dla pieszych (4) i kładki pieszo-jezdne (4). Mosty
kolejowe, których nad Sołą jest 5, to dwa obiekty w ciągu lin kolejowej Żywiec – Zwardoń, a kolejne
znajdują się na liniach Żywiec – Sucha Beskidzka, Kęty – Bielsko Biała i Oświęcim – Zator (Wyk. 1).
1
Mgr inż., Zakład Mostów Politechniki Śląskiej
27
 Wyk. 1. Przeznaczenie obiektów mostowych na Sole
3.
Konstrukcja
Większość obiektów stanowią mosty o schematach belkowych wieloprzęsłowych, swobodnie
podpartych lub ciągłych (25 obiektów), kolejne dwa obiekty jako belkowe posiadają przęsła dojazdowe,
pozostałe mosty to obiekty o schemacie kratowym (4) i łukowym (4) oraz jeden obiekt wiszący
(Tab. 1).
Mosty o przęsłach belkowych wykonane są w formie wielodźwigarowych rusztów w przeważającej
większości stalowych. Belki główne w przęsłach o mniejszych rozpiętości to kształtowniki dwuteowe,
w większych natomiast są to dźwigary blachownicowe spawane, bądź nitowane w przęsłach mostów
kolejowych. W przypadku rusztów z kształtowników dwuteowych zauważyć można tendencję
w stosowaniu pomostu, w formie prefabrykowanych płyt betonowych. Na jednym z takich obiektów
ruch przebiega bezpośrednio po ułożonych płytach (Tab. 1, poz. 4), a w pozostałych przypadkach takie
rozwiązanie jest przyczyną spękań nawierzchni asfaltowej (Fot. 1).
Fot. 1. Pomost z prefabrykowanych płyt betonowych: bez nawierzchni i z asfaltową nawierzchnią z widocznymi
naprawami spękań w miejscu styku płyt (Fot. autor)
Jeden z mostów posiada ciekawe rozwiązanie konstrukcyjne belek głównych w formie ażurowych
blachownic, które w miejscu wycięć mają dodatkowe pasy (Tab. 1, poz. 14), (Fot. 2).
Tylko dwa obiekty i to te nowsze mają konstrukcję zespoloną. Pierwszy z nich o belkach
dwuteowych blachownicowych (Tab. 1, poz. 7) i drugi o dźwigarze skrzynkowym, dwukomorowym
(Tab. 1, poz. 21) [1].
W przypadku mostów o dźwigarach głównych betonowych częstsze zastosowanie znalazło
rozwiązanie belek monolitycznych niż prefabrykowanych (tylko cztery tego typu rozwiązania).
Technologia budowy przęseł monolitycznych opierała się w większości na tradycyjnym sposobie
wznoszenia z wykorzystaniem rusztowań stacjonarnych. Wyjątek stanowi tu most Jagielloński
w Oświęcimiu (Tab. 1, poz. 30), który był pierwszym w Polsce betonowym mostem wykonanym
metodą nasuwania podłużnego (1987r.), (Fot. 3) [2], [3].
28
Fot. 2. Dźwigar stalowy o konstrukcji ażurowej
(Fot. autor)
Fot. 3. Most Jagielloński w Oświęcimiu
(Fot. autor)
Mosty kratowe, to wyłącznie mosty kolejowe. We wszystkich trzech tego typu obiektach mamy do
czynienia z przęsłami o schemacie swobodnie podpartym, w których kraty występują w układzie
trójkątnym (Fot. 4). Jeden z obiektów skonstruowany jest w formie półramy, bez stężeń w płaszczyźnie
górnych pasów krat (Tab. 1, poz. 16).
Fot. 4. Konstrukcją przęseł kratowych (Fot. autor)
Mosty łukowe to odpowiednio stalowy kolejowy i betonowe drogowe. Most kolejowy o jeździe
dołem to łuk typu Langera (Tab. 1, poz. 6), (Fot. 5) [4], [5]. Również jeden z mostów drogowych ma
schemat łuku Langera z tym, że podwieszenie zrealizowano za pomocą ukośnych wieszaków
(tab.1, poz.25), (Fot. 5). Pozostałe dwa obiekty to mosty z jazdą górą. Pierwszy z nich to obiekt
o pomoście monolitycznie powiązanym z dwoma łukami w kluczu i oparty w pozostałej części na
łącznikach w formie tarczowych filarów (Tab.1, poz.8). Z kolei ostatni z mostów łukowych posiada
pięć przęseł o zróżnicowanej konstrukcji (Tab. 1, poz. 32). Przęsło nurtowe podobnie jak wcześniej
opisany obiekt to przęsło o pomoście połączonym monolitycznie w kluczu z łukiem, który ma formę
płyty. Zaś pozostałe przęsła tworzą łuki tarczowe oraz jedno przęsło w formie łuku sklepionego
z ściankami czołowymi i wnęką wypełnioną nadsypką.
Fot.5. Łuki Langera (fot. autor)
29
Tablica 1. Zestawienie mostów na Sole
Lp.
Lokalizacja.
Schemat.
Ilość
przęseł
Konstrukcja przęseł.
1.
Most drogowy w Rajczy
prowadzący do stacji PKP.
Belkowy
5
Betonowe szerokie dwa dźwigary, poprzecznie, płyta pomostowa.
2.
Kładka I dla pieszych w Dolnej
Rajczy
Kratowy
2
Dwa dźwigary kratowe, pomost drewniany.
3.
Kładka II pieszo-jezdna w Dolnej
Rajczy
Belkowy
2
Stalowy ruszt z dwuteowych, blachownic pomost z płyt betonowych.
4.
Most drogowy w Dolnej Rajczy
prowadzący do koloni Zabawa
Belkowy
4
Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych, pomost betonowy.
5.
Kładka III dla pieszych w Dolnej
Rajczy
Belkowy
6
Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych, pomost z płyt
betonowych.
Stalowy, łuki skrzynkowe, dźwigary blachownicowe, pomost
ortotropowy.
6.
Most kolejowy w Milówce
Łukowy
1
7.
Most drogowy w Milówce
kierunek Nieledwia
Belkowy
2
Zespolony, stalowe dźwigary blachownicowe, stężenie kratowe,
pomost betonowy.
8.
Most drogowy w Milówce
kierunek Kamesznica
Łukowy
1
Betonowy, dwa łuki pomost jazdą górą oparty w kluczu na łukach
i filarach tarczowych
9.
Most drogowy w Ciścu w ciągu
ul. Cisowej
Belkowy
7
Prefabrykowane belki typu Kujan.
10.
Kładka pieszo-jezdna w Ciścu w
ciągu ul. Brzozowej
Belkowy
5
Prefabrykowane belki typu Płońsk.
11.
Kładka pieszo-jezdna w Ciścu w
ciągu ul. Sportowej
Belkowy
3
Pojedynczy monolityczny dźwigar betonowy o dwuteowym
kształcie.
12.
Most drogowy w Węgierskiej
Górce w ciągu ul. mjr.
Kazimierza Czarkowskiego
Belkowy
8
Betonowe cztery dźwigary o przekroju trapezowym, płyta pomostu
betonowa.
13.
Most drogowy w Węgierskiej
Górce w ciągu ul. Zielonej
Belkowy
3
Betonowe ruszt + płyta pomostowa. Dźwigary o zmiennej wysokości
na długości.
14. Most drogowy I w Cięcinie
Belkowy
3
Ruszt stalowy w formie ażurowych dźwigarów, kratowych
poprzecznic, płyta pomostowa betonowa.
15. Most drogowy II w Cięcinie
Belkowy
4
Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych, pomost płytowy
betonowy.
Kratownice nitowane o układzie skratowania typu „W”, dodatkowe
dwa dźwigary blachownicowe pod konstrukcją torowiska.
16. Most kolejowy w Cięcinie
Kratowy
2
17. Most drogowy w Wieprzu
Belkowy
5
Belki prefabrykowane typu Płońsk.
18.
Kładka pieszo-jezdna w Żywcu w
ciągu ul. Niwy
Belkowy
5
Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych, pomost z płyt
betonowych.
19. Most kolejowy w Żywcu
Belkowy
7
Most typu otwartego, dźwigary blachownicowe.
20.
Most drogowy w Żywcu w ciągu
ul. Dworcowej
Belkowy
5
Wielodźwigarowy most prefabrykowany.
21.
Most drogowy w Żywcu między
ul. Wesołą a Al. Wolności
Belkowy
7
Zespolona konstrukcja o dźwigarze skrzynkowym dwukomorowym
i betonowej płycie pomostowej.
22.
Kładka dla pieszych w
Czernichowie
Wiszący
1
Przęsło konstrukcji kratowej wiszące na dwóch parach lin za pomocą
prętów dywidag’a, pomost drewniany.
Most drogowy w Międzybrodziu
Żywieckim
23.
Belkowy
3
Betonowy ruszt + płyta pomostowa. Belki o schemacie ciągłym.
Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych, pomost z płyt
betonowych.
24. Most drogowy w Porąbce
Belkowy
10
25. Most drogowy w Kobiernicach
Belkowy
łukowy
3
Dwa szerokie dźwigary betonowe o zmiennej wysokości nad
podporami pośrednimi. Przęsło środkowe z Łukiem typu Nilsena.
26. Most kolejowy w Kętach
Belkowy
kratowy
16
Przęsła dojazdowe o konstrukcji otwartej w formie
blachownicowych dźwigarów. Środkowe przęsło kratowe,
o schemacie skratowań typu „W”.
27.
Most drogowy w Kętach w ciągu
ul. Partyzantów
Belkowy
11
Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych, pomost z płyt
betonowych.
28. Most drogowy w Bielanach
Belkowy
5
Dwa dźwigary o stałej wysokości i schemacie belki ciągłej. Most
betonowy.
29. Most drogowy w Łęki-Zasole
Belkowy
8
Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych + betonowa płyta
pomostowa. Obiekt podzielny na trzy ciągłe układy ze względu na
zmienną wysokość belek głównych.
30. Most Jagielloński w Oświęcimiu
Belkowy
5
Sprężony, betonowy dźwigar o przekroju skrzynkowym i schemacie
belki ciągłej.
31.
Kładka I dla pieszych w
Oświęcimiu
Belkowy
4
Dźwigary blachownicowe, płyta pomostowa betonowa. Schemat
belki ciągłej.
32. Most Piastowski w Oświęcimiu
Łukowy
5
Przęsło nurtowe to łuk płytowy, przęsła zachodnie (3przęsła) łukowe
w formie czterech tarcz łukowych, przęsło zachodnie w postaci łuku
sklepionego.
33.
Kładka II pieszo-jezdna w
Oświęcimiu
Belkowy
2
Dźwigary blachownicowe o zmiennej wysokości, pomost betonowy.
34. Most kolejowy w Oświęcimiu
Kratowy
3
Kratownice nitowane o układzie skratowania typu „W”, dodatkowe
dwa dźwigary blachownicowe pod konstrukcją torowiska.
Niezależne konstrukcje pod obie nitki linii.
30
Jedynym obiektem wiszącym nad Sołą na całej jej długości jest kładka dla pieszych
w Czernichowie (Tab. 1, poz. 22). Kratowy ustrój nośny z drewnianym pomostem wisi na dwóch
parach lin zamocowanych na stalowych pylonach (Fot. 6) [6].
Fot. 6. Wisząca kładka dla pieszych (Fot. autor)
3.1.
Podpory
Kształt i formę podpór nurtowych zdominowały dwa rozwiązania konstrukcyjne. Pierwsze
w formie filarów słupowych dotyczyło obiektów mniejszych, głównie w górnym biegu rzeki oraz
takich, których konstrukcję przęsła stanowił stalowy ruszt. Słupy o przekroju okrągłym stalowym,
rzadziej betonowym, oparte były na palach i zwieńczone stalowymi dwuteowymi bądź betonowymi
oczepami (Fot. 7). Z kolei drugie rozwiązanie stosowane w mostach o nieco większych przęsłach
polegało na wykonaniu podpór nurtowych w formie filarów tarczowych betonowych o opływowych
przekrojach. Filary te prawie w większości na wyostrzonych krawędziach miały zabezpieczenia
w formie profili stalowych. W przypadku mostów kolejowych podpory te charakteryzowały się
fundamentami o znacznej powierzchni zabezpieczone wokół ściankami z grodzic stalowych (Fot. 7)
[7]. W jednym z obiektów zauważyć można wolnostojące izbice usytuowane tuż przed podporami
(Tab. 1, poz. 18), (Fot. 8), w drugim z kolei rolę izbic stanowią stalowe rury wychodzące ukośnie
z oczepów w kierunku napływającej wody (Tab. 1, poz. 24), (Fot. 8).
Fot. 7. Konstrukcja podpór (Fot. autor)
Fot. 8. Konstrukcje izbic (Fot. autor)
31
[ Pobierz całość w formacie PDF ]