Motyw Matki, Materiały pomocnicze, Motywy literackie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
1. Wstęp.
Matka jest ważną osobą w życiu wielu postaci literackich, ma wpływ na charakter,
zachowanie i decyzje bohaterów.
2. Rozwinięcie.
Motyw matki pojawia się w wielu dziełach literackich. Jako przykład możemy podać:
a
) „Balladynę” Juliusza Słowackego
.
Pokazana jest tu matka, która nigdy nie przestaje kochać swojego dziecka. Gdy Balladyna
przenosi się na zamek, zostawia swoją matką w leśnej chacie, ponieważ się jej wstydzi. Mimo to
matka oddaje swoje życie za córkę, gdyż nie wydaje podczas tortur jej imienia.
b) W Mitologii - Demeter i Korę
Mit ukazuje jak ogromną miłością matka może darzyć córkę. Gdy Persefona zostaje porwana
przez władcę Hadesu, Demeter nie widzi sensu dalszego życia. Wpada w rozpacz. Swoje życie
podporządkowuje najpierw poszukiwaniu, a później przebywaniu z córką. Gdy Kora znajduje się w
Krainie Zmarłych, Demeter okazuje swój bó,l pozbawiając ziemię pięknej przyrody ( na ziemi
panuje wtedy jesień i zima). Demeter to mater dolorosa, czyli matka cierpiąca ( podobnie jak w
Biblii - Maryja)
c) „Wietnam” Wisławy Szymborskiej
W wierszu „Wietnam” Wisława Szymborska ukazuje matkę w czasie wojny. Kobieta pytana
przez żołnierzy o wiele spraw, za każdym razem udziela odpowiedzi: Nie wiem. Dopiero kiedy
żołnierze zadają jej ostatnie pytanie: Czy to są twoje dzieci? kobieta odpowiada twierdząco. W
wierszu tym znów pokazana jest siła uczucia, jakim rodzicielka darzy swoje dzieci. Wszystko oprócz
nich straciło dla niej sens, nieustannie stara się je chronić. Instynkt macierzyński jest silniejszy niż
wojna.
d
) ” Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” Henryka Sienkiewicza
Nowela ta opowiada o matce, która kocha swego syna, jednak stawia mu za duże
wymagania. Michaś mimo ogromnych oczekiwań matki, stara się je za wszelką cenę spełnić i
sprawić jej radość. Z tych powodów przemęcza się nauką ( szkoła pod zaborem niemieckim), co
skutkuje chorobą i śmiercią chłopca.
e) „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego
W powieści „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego ukazane są sylwetki 3 chłopców.
Dla każdego z nich rodzina, a szczególnie matka ma ogromnie znaczenie. Młodzieńcy wyrażają
podobne do swoich rodzicielek poglądy i przekonania. Kiedy matka jednego z głównych bohaterów
- Zośki - choruje, ten dba o nią. Z powodu dużej ilości czasu, jaki spędza, opiekując się rodzicielką,
opuszcza się w nauce. W powieści tej autor ukazuje, jak wielka może być miłość dziecka do
kobiety, która je urodziła i wychowała. Pokazuje też, jak ogromną rolę w wychowaniu i
ukształtowaniu charakterów i poglądów młodych ludzi ma dom i rodzina.
f) „Syzyfowe prace” Stefana Żeromskiego
Stefan Żeromski w swojej powieści ukazuje ogromną więź między matką a synem. Matka
swoje życie podporządkowała synowi, mimo nie najlepszej sytuacji finansowej opłacała naukę,
książki, korepetycje. Marcin, gdy uczęszczał do szkoły, tęsknił za matką, a podczas spotkań
spontanicznie okazywał jej miłość np. przynosząc kwiaty zerwane koło kapliczki. Po śmieci matki
chłopiec opuszcza się w szkole, gdyż nie ma już dla kogo się starać. Jego zachowanie pokazuje, jak
głęboka była między nimi więź.
g) W Piśmie Świętym
przedstawiona jest postać Matki Boskiej, kobiety, która urodziła
naszego Zbawiciela - Jezusa Chrystusa. W Biblii wielokrotnie przedstawiona jest jej miłość do
Dziecka. Uczucia te szczególnie widać w dwóch momentach. Po raz pierwszy gdy Jezus "zgubił się"
w świątyni. Przerażona Matka wraz ze św. Józefem poszukiwała Syna, gdy go odnalazła znów można
było zaobserwowac uśmiech na jej twarzy. Drugą z takich sytuacji jest śmierć Jezusa na krzyżu.
Matka Boża czuwała wytrwale przy umierającym Synu wraz ze św. Janem. Łzy, które wtedy płynęły
z jej oczu, mogły wzruszyć każdego człowieka.
h
) „Do Matki” Juliusza Słowackego
W wierszu tym podmiot liryczny tłumaczy swojej ukochanej matce, dlaczego nie może do
niej powrócić i prosi ją o przebaczenie. Utwór ten ukazuje, że często decyzje i losy dzieci nie są
zgodne z wolą matki, ale ta nigdy nie przestaje ich kochać.
i)
Powieść” Opium w rosole” Małgorzaty Musierowicz
Przedstawiona jest tu rodzina Borejków. Członkowie familii sa ze sobą bardzo związani, co
widać w codziennych sytuacjach. Bardzo ważną rolę w domu, szczególnie dla dziewcząt, odgrywa
matka. Córki radzą się jej w wielu sprawach. Mimo kłótni, które czasami zakłócają spokój w
rodzinie Borejków, dziewczynki traktują matkę jak przyjaciółkę. Jako kontrast do rodzinnej sielanki
w domu Borejków, M. Musierowicz przedstawiła Ewę Jedwabińską i jej córkę Aurelię. Pomiędzy
matką a córką panują bardzo chłodne relacje. Jedwabińska uważa za swój matczyny obowiązek
dbanie o potrzeby materiale córeczki, a zaniedbuje duchowe więzi, które powinny łączyć matkę z
dzieckiem. Aurelia, która odczuwa brak autentycznego zainteresowania ze strony mamy, ucieka w
świat fantazji, szuka domu u innych ludzi. Autorka książki ukazuje nam, że najważniejszym ogniwem
w relacji matka - córka jest wzajemne zainteresowanie i okazywanie miłości przy każdej możliwej
okazji.
Przykłady ze sztuki
a)
Pieta Michała Anioła
Rzeźba ta przedstawia Matkę Bożą trzymającą na kolanach martwego Jezusa. Widzimy, że
Matka zawsze zostaje przy swoim dziecku do końca, nieważne ile cierpienia ją to kosztuje.
b)
Macierzyństwo Stanisława Wyspiańskiego
Obraz ten ukazuje matkę karmiącą piersią niemowlę. Kobieta uciska palcami pierś, by ułatwić
dziecku ssanie. Jest to wyraz miłości i więzi matki z dzieckiem. Dzieło ukazuje istotę macierzyństwa.
Przykłady z życia:
a) Św. Monika
Jej postać jest kolejnym przykładem, że dla matki najważniejsze jest szczęście jej dziecka. Jej
syn, Augustyn, wstąpił do sekty manicheistycznej. Monika modliła się wiele lat o jego nawrócenie, w
końcu Bóg wysłuchał jej błagań. Augustyn przyjął chrzest i stał się wzorowym chrześcijaninem, został
świętym, jak jego matka.
b) W naszym życiu codziennym również możemy się spotkać z osobami, które są idealnymi
przykładami na to, że Matka jest szczególną istotą, nie tylko dla swoich rodzonych dzieci. Taką
osobą jest
Matka Teresa z Kalkuty
- kobieta - która całe swoje życie poświęciła biednym,
schorowanym dzieciom. Poświęciła ona dostatnie życie dla ubogich indyjskich sierot. Przez 45 lat
pomagała im. Troszczyła się o obce sobie dzieci, jak o własną rodzinę. Jest ona wspaniałym
przykładem bezinteresownej miłości. Jej postawa powinna być ideałem dla wielu z nas.
3. Zakończenie
Motyw matki pojawia się w wielu dziełach literackich, również artyści tworzą wybitne
dzieła w oparciu o ten motyw. Rodzicielka przedstawiona jest tam najczęściej jako kochająca
kobieta, która za swoimi dziećmi jest w stanie skoczyć w ogień. W niektórych dziełach jednak (np.
w przytoczonym przeze mnie powyżej Opium w rosole) ukazane jest drugie oblicze matki, która
mimo swoich starań nie tworzy więzi z potomstwem. W każdym z powyżej przytoczonych
przykładów matka odgrywa bardzo ważną rolę w życiu dzieci, jest to jedna z najważniejszych osób
w naszym życiu.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]