Montessori ze sliwerskiego, Wychowanie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Specyfika pedagogiki M. MontessoriPodstawš rozważań teoretycznych oraz praktycznej aktywnoci nauczyciela jest- według włoskiej lekarki - dziecko oraz jego biologiczny i społeczny rozwój.Dzieciństwo to niezwykle istotny okres w rozwoju osobowoci każdej jednostki.Stšd wychowanie - jak pisała - to bardzo specyficzny rodzaj pomocy osobieludzkiej w osišganiu przez niš niezależnoci", to także pomoc dawana dziecku odurodzenia w jego psychiczno-duchowym rozwoju"J f i . W tym czasie ma miejscestały postęp w sferze ducha i ciała, za j e go siłš sprawczš staje się energia będšcaródłem aktywnoci dziecka.Montessori uważa, że każde dziecko jest budowniczym samego siebie", całyza proces budowy powinien odbywać się w interakcji ze rodowiskiem dziecka.Dzięki właciwociom absorbujšcej psychiki", czyli okresów szczególnejwrażliwoci" oraz tzw. polaryzacji uwagi, dziecko wiadomie chłonie wrażeniai zdobywa wiedzę wraz z dowiadczeniem. Wszystko to warunkuje jego stałyi prawidłowy rozwój. Montessori uznawała dziecko za pełnoprawnš istotę ludzkš,która także może wywierać pozytywny wpływ na dorosłych. Pisała nawet: Dzieckoi osoba dorosła to dwie różne częci ludzkoci, które nawzajem wpływajš na siebiei przy obopólnej pomocy powinny współistnieć w harmonii. To nie jest więc tylko lak,że dorosły musi pomagać dziecku, ale także dziecko musi pomagać dorosłemu"17.Punkt zwrotny w drodze Montessori do pedagogiki stanowiło odkryciepolaryzacji uwagi. Było to zjawisko głębokiego i długotrwałego zainteresowaniadziecka jednym przedmiotem lub czynnociš, pozostawania przy niej albo powrotudo niej w celu dokonywania odkryć na drodze głębokich osobistych przeżyć. Tasiła twórcza polaryzacji uwagi miała występować tylko wtedy, gdy nauczycielzdoła uwzględnić potrzeby rozwojowe dziecka przy współistniejšcych okresachtzw. wrażliwych cykli. Kiedy więc w tzw. wrażliwej fazie wystšpi polaryzacjauwagi, będzie lo sygnał, że wyniki dziecka w nauce powinny być dobre'"1.Maria Montessori uporzšdkowała chronologicznie owe wrażliwe fazy i wyraniesprecyzowała ich treć. Od momentu narodzin do 6. roku życia występuje wrażliwoćna język mówiony i pisany, na ruch. zachowania społeczne i porzšdek. Absorbujšcyduch działa w okresie między narodzinami a 3. rokiem życia. Po tym okresie wzrastawrażliwoć na porzšdek. T o okres, kiedy ze stanu niewiadomoci dziecko budujejuż wiadomie swojš osobowoć". Tworzš się lu klasyfikacje i pojęcia49.W okresie 7-12 lat do głosu dochodzi w- coraz większym stopniu wiadomoć.Pojawia się faza wrażliwoci na moralnoć, sprawiedliwoć, dobro i zło. uczuciareligijne oraz rozmaite dziedziny nauki. To ponadto okres rozpoznawania reguł.wartoci i norm moralnych w otoczeniu społecznym. Wzrasta zainteresowaniewiatem rolin i zwierzšt. Zwiększa się podatnoć na zdobywanie wiedzy. Pojawiasię umiejętnoć studiowania całoci poprzez badanie detalu". Ola tego okresużycia dziecka staje się ważne wychowanie kosmiczne Montessori, łšczšce w sobieelementy wiedzy o ziemskim globie5 0 .Natomiast w okresie od 13. do 18. roku życia pojawia się wrażliwoć nagodnoć osobistš, odpowiedzialnoć i wiara we własne siły. To okres oddalania sięod rodziców, poszukiwania własnych systemów wartoci i norm. szukanie sensużycia, próby sprawdzania własnych sił i możliwoci51. Innymi słowy, do wspomnianychokresów należy przygotować odpowiedniš koncepcję wychowania w kontekcierozwoju dziecka, o czym pisze w swej ciekawej ksišżce Małgorzata Miksza5 : .Wychowanie to powinno przebiegać w przygotowanym otoczeniu. MariaMontessori rozumiała je jako wspieranie, pomoc w indywidualnym rozwoju. Osobydorosłe powinny respektować rolę polaryzacji uwagi i zwraać na normalizację jako celrozwoju. Stšd zadanie rodziców oraz nauczycieli polegało na organizowaniu takiegootoczenia w domu, przedszkolu i szkole celem wspierania rozwoju powierzonego imdziecka. Należało to czynić w aspekcie materialnym, strukturalno-dynamicznymi osobowym. Pod względem materialnym były to: odpowiedni budynek, znajdujšce sięw nim sprzęty (wielkoć, iloć, kształt), pomoce rozwojowe Montessori oraz innepomoce dydaktyczne wspierajšce prawidłowy rozwój dziecka. Aspekt slrukturałno--dynamiczny to z kolei zasady pedagogiczno-dydaktyczne: normy budowy właciwegootoczenia, zasady pracy z pomocami rozwojowymi oraz zasady porzšdku i wolnocizgodne z teoriš wychowania Montessori. W aspekcie osobowym to: osobanauczyciela, wymieszana wiekowo grupa dzieci i rodziceB.Wszystkie wskazania twórczyni systemu opierajš się na wyznaczaniu pięciuobszarów wolnoci, która polega na uwalnianiu się dziecka poprzez aktywnyrozwój, poprzez ciężkš pracę rozwoju. Stawanie się wolnym jest procesemdochodzenia do niezależnoci. Stšd mowa o wolnoci biologicznej, społecznej,pedagogicznej, moralnej i metodycznej"5'1.9.4. Kochać dziecko -to znaczy służyć mu jak dalece to możliweW krótkim rozdziale bardzo trudno wypełnić treciš wszystkie najważniejszewiadomoci o poglšdach na wychowanie Marii Montessori. Wydaje się, żewychowanie w jej ujęciu należy interpretować wielopłaszczyznowo w kontekcie334 Częć I I I . Współczesne pršdy i kierunki pedagogicznerozwojowym, sytuacyjnym i częciowo - jak pisze M. Miksza - wytworowo--adapiacyjnym. Rozwój dziecka prowadzšcy do tzw. optimum w specjalniezorganizowanym otoczeniu, z zaznaczeniem potrzeby przygotowania człowieka dożycia w kulturze i cywilizacji, pozwala na właciwsze zrozumienie edukacyjnychintencji wielkiej Włoszki.Czynnoci dorosłych sprowadzajš się do pomocy, wspierania i służeniaduchowi ludzkiemu". Jest to więc wychowanie porednie, zgodne z zasadš:Pomóż mi. abym mógł sobie samemu pomóc. Stwierdzenie to wyraża wymownieideę specyficznej pomocy wychowawczej zawartej w twórczoci pedagogicznejMarii Montessori.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]