Mommsen W.-Bismarck, Autobiografie,biografie,wspomnienia i pamiętniki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wilhelm Mommsen
Otto von Bismarck
Otto von Bismarck
(BUP)
W
ILHELM
M
OMMSEN
B
ISMARCK
Wilhelm Mommsen
Otto von Bismarck
Lublin 1995
Podstawa wydania:
Otto von Bismarck
Reinbek bei Hamburg 1992
Tłumaczył
Andrzej Marcinek
ISBN 83-901681-3-8
LCCN DD218 .M57 1995
Copyright © of the original edition by F. Bruckmann KG Verlag, München
1959. The revised version was published 1966 in the »rowohlts monographi-
en« by Rowohlt Taschenbuch Verlag GmbH, Reinbek bei Hamburg.
Copyright by this edition: Median s. c.
Opracowanie graficzne
Paragraf 22
Przejrzeli:
Paweł Paździor, Andrzej Sikorski
Median s. c.
ul. Tomasza Zana 56/27
20-601 Lublin
Wykorzystano zdjęcia ze zbiorów Archiwum Dokumentacji Mechanicznej w
Warszawie (ADMech), Muzeum Narodowego w Warszawie (MNwW) oraz
Biblioteki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (BUP).
Przedmowa
Niniejsza biografia Bismarcka jest skróconą wersją mojej książki pt. »Bis-
marck — ein politisches Lebensbild«, która ukazała się w 1959 roku nakła-
dem wydawnictwa Bruckmann w Monachium. W przedmowie do tamtej pu-
blikacji pisałem o wymaganiach wydawcy dotyczących objętości książki
oraz zauważyłem, że zmusza to autora do uproszczonego przedstawiania
rzeczy. To samo tyczy się tego skróconego wydania biografii Bismarcka. W
tej sytuacji krytyczne zajęcie się całą literaturą poświęconą Bismarckowi jest
równie niemożliwe, jak i cytowanie dokumentów w przypisach. Z drugiej
strony nie zrezygnowałem z podania licznych wypowiedzi Bismarcka. Każ-
dy bardziej dociekliwy czytelnik może już na podstawie faktów odnaleźć i
porównać przytoczone przeze mnie wypowiedzi Bismarcka w »Dziełach ze-
branych« (
Die gesammelten Werke
, Bde. I-XV + I-IV, Berlin 1924-1935
[Friedrichsruher Ausg.] Repr. Nendeln 1972).
Także i w tej skróconej biografii Bismarcka pozostałem wierny poglądo-
wi, że z punktu widzenia wartości źródłowej w pełni wiarygodne są tylko
bieżące wypowiedzi Bismarcka. Każda późniejsza ocena niesie ze sobą nie-
bezpieczeństwo wypaczenia prawdy. Nawet historycy zajmujący się postacią
Bismarcka wielokrotnie ulegali pokusie oceny jego dzieła i polityki na pod-
stawie tego, co osiągnął. Niektóre wypowiedzi Bismarcka z wcześniejszego
okresu brzmią całkiem inaczej, gdy odnosi się je do dzieła utworzenia cesar-
stwa i sukcesów politycznych żelaznego kanclerza.
Postawa polityczna Bismarcka nie zawsze była tak jednolita, jak ją często
prezentowano. Bismarck był przedstawiany w czarno-białych barwach: albo
jako żelazny kanclerz, albo jako zły duch. Odwrotnie — prawdziwa wiel-
kość Bismarcka jako polityka i człowieka jest widoczna dopiero wtedy, gdy
dostrzeżemy wewnętrzne napięcia, które nim przez cały czas targały. Bis-
marck wiedział i wielokrotnie powtarzał, że nawet mąż stanu nie może sam
tworzyć historii oraz że polityk musi wciąż przewidywać wiele możliwości
rozwoju sytuacji. Ta uwaga dotyczy szczególnie pytania, kiedy Bismarck
zaczął się poważnie zastanawiać nad utworzeniem państwa niemieckiego.
Autor próbował w wielu publikacjach wykazać, że Bismarck stosunkowo
późno zaczął świadomie zmierzać do tego celu. Nie umniejsza to jednak w
żadnym wypadku znaczenia tego dokonania, a krytyka słabych stron jego
polityki wewnętrznej nie powinna — jak uważamy — w żaden sposób
przysłonić wielkości jego politycznych osiągnięć.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]