Motyw Szczescia, Materiały pomocnicze, Motywy literackie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Temat:
Dla każdego człowieka znaczenie szczęścia jest inne
Nadrzędnym celem dla każdego człowieka jest szczęście. To właśnie dążenie do niego kieruje
naszymi działaniami. Filozofowie od zarania dziejów zastanawiali się nad tym, co właściwie kryje się pod
terminem „szczęście”, wysnuwali na ten temat najprzeróżniejsze teorie, czasem całkowicie ze sobą
sprzeczne. Rozwiązanie tego problemu jest stosunkowo proste – każdy wypełnia to pojęcie własną treścią.
„Antygona” - Sofokles
Tragedia ta opisuje losy rodziny królewskiej w Tebach. Kreon, władca tegoż miasta, zakazuje odprawiać
pogrzeb poległemu Polinejkesowi, ponieważ został uznany za zdrajcę. W greckich wierzeniach oznaczało to,
że jego dusza nie dostanie się do Hadesu i będzie musiała się wiecznie błąkać po ziemi. Jednak miłość
Antygony do brata nie pozwoliła stać jej bezczynnie. Zdecydowała dokonać pochówku, by tym samym
zbawić jego duszę i zapewnić mu szczęście na wieki. Było to nie tylko pragnienie, ale i obowiązek, którego
wypełnienie mogło przynieść jej szczęście, wewnętrzny spokój oraz przychylność bogów; mimo że musiała
zapłacić za to wysoką cenę. Cała historia skończyła się bardzo tragicznie - samobójstwem Antygony, żony
Kreona - Eurydyki, a także Hajmona – jego syna.
„Don Kichot” – Miguel de Cervantes
Jest to powieść o ubogim mieszkańcu małej prowincji Manczy, który nie mając innych ciekawych zajęć,
zaczął czytać romanse rycerskie. Przygody bohaterów tych dzieł pobudziły jego wyobraźnię do tego stopnia,
że zaczął nawet mylić je z rzeczywistością. W końcu sam zapragnął podobnych przeżyć i okrzyknąwszy się
mianem błędnego rycerza Don Kichota z Manczy, wyruszył w świat na swej szkapinie, którą dumnie
nazywał wierzchowcem Rossynantem . Podróże, w których mógł stawać się herosem z marzeń, sprawiały
mu wiele szczęścia i przyjemności, choć były niebezpieczne i ośmieszały go w oczach innych. Udało mu się
nawet zaciągnąć na służbę giermka, Sancho Pansę. Niestety, pozostali mieszkańcy z prowincji, obawiając się
o stan psychiczny i zdrowie dzielnego rycerza, postanowili pomóc wrócić mu do domu oraz wybili mu
szalone pomysły z głowy. Pozbawiony swoich marzeń Don Kichot umiera.
„Kamienie na szaniec” – Aleksander Kamiński
Opowieść ta pokazuje losy młodych harcerzy w czasach okupacji. Akcja rozgrywa się w Warszawie, w
czasie II wojny światowej. Główni bohaterowie – Rudy, Alek oraz Zośka – starają się jak najlepiej walczyć
za ojczyznę, nie poddają. Pomimo wielu przeszkód i trudności bronią swoich przekonań i ideałów aż do
końca, czyli do śmierci. Wyznaczają sobie cele, a także dążą do wyeliminowania swych wad. Szczęściem
jest dla nich ginąć za ojczyznę, dumnie i z honorem.
„Quo vadis” – Henryk Sienkiewicz
Jest to powieść głównie o zakochanych, ale równie ważny element to tło, czyli rozwijające się
chrześcijaństwo w czasach pogańskiego Rzymu. Bohaterowie występujący na pierwszym planie to między
innymi Petroniusz, bogaty, inteligentny i wykształcony patrycjusz, Winicjusz, jego siostrzeniec, oraz Kalina,
córka wodza plemienia Ligów. Młody żołnierz, po kilku spotkaniach z Ligią, która odrzuca jego zaloty,
postanawia ją porwać. W międzyczasie przeżywa pożar Rzymu, miłość oraz nawrócenie na naukę Chrystusa.
Na drodze do spokojnego życia w małżeństwie staje im bardzo wiele, często trudnych do pokonania
przeszkód, jednak cudem w końcu udaje im się osiągnąć cel. Przynosi im to wielkie szczęście oraz
spełnienie. Z kolei Petroniusz odnajduje te wartości w przyjemnościach, w kontrolowaniu swego życia. Jest
bardzo biegłym mówcą, dzięki czemu potrafi ganić cesarza Nerona pod pozorem pochwał. Postanowił
zaplanować nawet własną śmierć, tak aby się nie zhańbić. Generalnie uważał, że wszystko co piękne, jest
także dobre, a więc może przynieść dodatkowo szczęście.
„Hobbit, czyli tam i z powrotem” - J. R. R. Tolkien
Bilbo Baggins, tytułowy bohater powieści Tolkiena, prowadził przez wiele lat spokojne, stateczne życie,
jednak czuł, że nie jest naprawdę szczęśliwy – pragnął czegoś więcej poza nudną, szarą egzystencją.
Pewnego razu do jego domu zawitał czarodziej Gandalf wraz ze swoim towarzyszami – krasnoludami. To
oni przekonali Bilba, by wyruszył z nimi szukać przygód. Hobbit daje się namówić, wskutek czego poznaje
świat oraz wielu nowych ludzi. Do domu wraca dużo szczęśliwszy niż był przed wyruszeniem.
„Niebo złote ci otworzę” - Krzysztof Kamil Baczyński
Podmiot liryczny w tym wierszu chciałby zapomnieć o okropnościach wojny. Cierpi z powodu tego, co
przeżył i tego, co pamięta. Wojna odcisnęła na nim piętno, doprowadziła do częściowej utraty wrażliwości, a
także pozostawiła tak okropne wspomnienia, że trudno z nimi żyć. Szczęściem dla podmiotu lirycznego
byłoby zapomnienie - pragnie on stać się taki jak dawniej. Chce żyć normalnie, tak jak przed wojną, ale nie
potrafi, ponieważ nie pozwalają mu na to wspomnienia. Szczęście jest dla niego nieosiągalne.
„Opium w rosole” - Małgorzata Musierowicz
Jedna z bohaterek tej książki, mała dziewczynka o imieniu Aurelia, poszukiwała szczęścia w postaci
rodzinnego ciepła. Jej matka zachowywała się wobec niej ozięble i wymagała od niej przede wszystkim
dyscypliny. Dlatego właśnie Aurelia wprasza się na obiady do obcych ludzi, mając nadzieję, że odnajdzie
tam ciepłą atmosferę, której tak jej brakowało w domu. Znajduje ją u państwa Borejków, którzy stanowią
bardzo zżytą i sympatyczną rodzinę. To właśnie odnalezienie "ciepła domowego ogniska" daje jej szczęście.
„Syzyfowe prace” - Stefan Żeromski
Jędrzej Radek – jeden z bohaterów „Syzyfowych prac” marzy o tym, by zdobyć wykształcenie. To właśnie z
tego powodu wyjeżdża ze swej rodzinnej miejscowości, by później walczyć z przeciwnościami losu - swoim
pochodzeniem, brakiem pieniędzy, a także brakiem akceptacji ze strony kolegów. Na swoje utrzymanie musi
zarabiać korepetycjami, grozi mu wydalenie ze szkoły za bójkę z kolegą. Jest jednak bardzo wytrwały
cierpliwie dąży do swojego celu. Uważa, że szczęście może osiągnąć tylko przez naukę i ciężką pracę.
„Pan Tadeusz” - Adam Mickiewicz
Jacek Soplica w młodości był zakochany w córce Stolnika. Niestety, jej ojciec miał wobec niej inne plany i
wydał ją za wojewodę witebskiego. Uraził w ten sposób dumę Jacka, który zemścił się się za to, zabijając
Stolnika, w czasie, gdy jego zamek oblegali Rosjanie. Soplica zostaje uznany przez rodaków za zdrajcę i, nie
mogąc znieść tego piętna, udaje się na tułaczkę. Do rodzinnej wioski powraca pod postacią księdza Robaka
– skromnego bernardyna. Stara się pomagać ludziom wokół, marząc o tym, by przebaczono mu jego czyn.
Gdy już na łożu śmierci wyznaje swoje grzechy, dowiaduje się, że Stolnik, umierając, darował mu winę.
Czuje się wtedy szczęśliwy.
Święty Franciszek
Święty Franciszek uważał, że szczęścia nie można osiągnąć w inny sposób niż przez czynienie dobra. Głosił,
że nie prowadzi do niego folgowanie swoim żądzom takim jak pożądanie czy pragnienie zemsty. Szczęścia
nie zapewni też ogromna wiedza, znajomość obcych języków, zdolność uzdrawiania. Jedynie cierpliwe,
pogodne i pokorne znoszenie wszelkich obelg, udręczeń i krzywd dla miłości i męki Chrystusa może
zapewnić radość doskonałą. Uważał, że należy kochać otaczający nas świat i zamieszkujące go istoty.
Wszystkie stworzenia żywe nazywał swoimi braćmi i siostrami. Nie był zwolennikiem ascezy i radował się,
widząc, jakie piękne jest dzieło stworzenia. Cieszył się również, gdy pomagał chorym i ubogim, ponieważ
uważał, że tylko służba Bogu może dać szczęście. Im więcej od siebie wymagał, tym był szczęśliwszy.
„Opowieść wigilijna” - Karol Dickens
Pewnego dnia Ebenezera Scrooge'a, starszego, skąpego mężczyznę, odwiedzają trzy duchy. Pokazują mu
przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Przed ich wizytą bohater był bardzo skąpym człowiekiem, dla
bogactwa zrezygnował nawet z założenia rodziny. Nie miał żadnych przyjaciół. Nie obchodził świąt, a dla
swych pracowników w te dni był tak samo nieprzyjemny jak zawsze. Jednak dzięki wizycie trzech zjaw
zrozumiał, że tak naprawdę zgromadzony majątek wcale nie dał mu szczęścia. Zmienił się, zaczął być dobry
dla innych, stał się szczodry, a to sprawiło, że odtąd był o wiele weselszy.
„O żywocie ludzkim” - Jan Kochanowski
We fraszce tej autor mówi o nietrwałości dóbr materialnych – wszystkie one prędzej czy później przeminą,.
Kochanowski sugeruje, iż powinniśmy się zajmować raczej pomnażaniem naszego bogactwa duchowego niż
doczesnego. „Zacność, uroda, moc, pieniądze, sława / wszystko to minie jako polna trawa”. Zatem człowiek
nie powinien zbytnio przejmować się tym, co go spotyka ani tym, co go czeka ,gdyż nikt z nas nie jest w
stanie przewidzieć, co będzie w przyszłości. „Fraszki to wszystko cokolwiek myślimy/ fraszki to wszystko
cokolwiek czynimy.” Pojawia się tu też motyw życia jako teatru, przedstawienia, w którym ludzie jedynie
odgrywają z góry ustalone role, a potem schodzą ze sceny i odchodzą w zapomnienie.
Nie można jednoznacznie zdefiniować szczęścia. Dla jednego oznacza ono miłość, dla innego
przebaczenie, a dla jeszcze innego – spełnienie ambicji. Jest tak, ponieważ każdy z nas jest inny i pragnie
czego innego. Istnieje tyle definicji szczęścia, ilu ludzi żyje na Ziemi. Okazuje się też, że nie zawsze to, do
czego dążymy, o czym marzymy, jest w stanie zapewnić nam poczucie prawdziwego szczęścia.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]